Home Historie Artieste Bestuurders Febrikke Gouverneurs Kemedie Meziek Vollekstiepe De Werreke
 
    Treine
Trein/Tram Mestreech-Vaols.
Naotot d’r in de buurlen vaan Duitsland, Belsj en Ingeland al spoorweeg waore, gaof Keuning Willem I in 1835 'nen ierste vergunning aof aon 'nen aontal particulere, um 'n spoorlijn te bouwe vaan Amsterdam nao Haarlem. Dat waor veur die stei in deen tied hiel belaankriek veur oonder aandere de handel. De Keuning had väöl vertrouwe in 'ne spoorlijn en de Nederlandse euverheid góng daodoor ouch geld bijdrage en trok zoe daodoor ouch de investeerders euver de striep. Zoe kaom eind September 1839, d'n ierste spoorverbinding in Nederland tot stand, en wel  tösse Amsterdam en Haarlem. Um zoe de infrastructuur in Nederland te verbetere, kaome d’r al snel miejer verbindinge tot stand. Den' ierste lijne waore nog in han vaan particulere, meh vaanaof de jaore 1860 woorte de lijne e zaak vaan de euverheid, de Staatsspoorwegen, later de N.S.(Nederlandse Spoorwegen). In de gezet vaan de Arnhemse Courant sjreef me op 28 september 1839; Gisteren is de dienst op den ijzeren weg van Amsterdam herwaarts voor het publiek geopend. De eerste trein bestond uit elf verschillende rijtuigen, allen met reizigers bezet, die, onder een vrolijk gejuich, het stations gebouw binnenreden. In de acht reizen, heen en weder, heeft men op den eersten dag, met de verschillende rijtuigen, niet minder van 1850 personen overgevoerd !!
                                                             Mestreech - Aoke In 1835 hadde de Belzje al 'n spoorverbinding vaan Luik nao Antwerpe aongelag. Mestreech mós nog wachte tot 1853, veurtot dao d'n ierste treinverbinding kaom. De lijn Mestreech-Aoke woort in dat jaor es ierste trein-verbinding in Mestreech geopend. De lijn Mestreech-Luik woort in 1861 aongelag door de A M, (Aken-Maastrichtsche Spoorweg-Maadschappij), naotot in 1856 al de verbinding nao Hasselt, euver Beverst en Laonaoke waor aongelag. Hei nao volgde de verbinding nog nao Venlo in 1865, en zoe ouch mèt de res vaan Nederland. 't Ierste station woort in Mestreech geopend op 23 Oktober 1853, mèt de in gebruuk naome vaan de spoorverbinding nao Aoke. 't Laog boete de stad, umtot Mestreech nog ummertouw e Vestigings-stad waor. 't Stationgebouw woort vaan hout opgetrokke, zoetot dee bij 'n belegering snel kós weure aofgebroke. Umtot de gemeintegroond geliek waor aon de boetenste rand vaan de Vestingwerke, laog 't stations-gebouw neet op Mestreechs groondgebeed, meh op de groond vaan de gemeinte Meerse. Dat bleef zoe tot 1907, umtot toen de gemeintegrenze woorte aongepas, zoetot 't station op Mestreechs groondgebeed kaom te ligke. In 1835 had me 't plan um 'ne spoorlein aon te lègke vaan Mestreech, nao Aoke. Meh door de Belzje opstand kós me die planne nog neet oetveure. Begin 1841 perbeerde me dat weer opnui, meh de twiede kamer deeg 't verzeuk vaan dee spoorverbinding weer in de ieskas. De koste waore te hoeg, en me had neet genóg investeerders um de baon mèt te bekostige. 't Doorde tot Aprèl 1846  wie me de concessie kraog, um de baon Mestreech-Aoke te goon bouwe. Op 20 Oktober 1853 waor 't eindelek zoe wiet, tot d'n ierste trein vaan Mestreech nao Aoke leep. s' Mörreges um haaf ach vertrok den' ierste trein, same mèt Börgemeister Wijnandts en 'nen aontal wethouwers, op weeg nao Aoke. Den' ierste treinreis vaan 30 k.m. doorde mie es 'n oor, ie tot me in Aoke aonkaom, en “ de Grande Hermonie “ vaan Mestreech verzörgde de meziek tijdens deen ierste reis. Es twiede trein verbinding woort de lijn Mestreech-Luik in  1861 aongelag, en d'r woorte in de laop vaan jaore ummer miejer verbindinge aon gelag. De  lijn Mestreech – Aoke,  leep vaan Mestreech, Limmel, Meersse, Valkenburg, Oud-Valkenburg, Wylré, Simpelveld en Aoke Stations Templerbend en Aoke-West boe de eindbestumming waor.
                                                                                                              Mestreech – Vaols  Trein/Tram.                                                                                                                                        L.T.M. In 't jaor 1882 had me planne um noch 'n trein of tram verbinding vaan Mestreech nao Aoke aon te lègke, en wel 't trajek euver, Hier, Cadier en Kier, Mergraote, Gullepe, Vaols nao Aoke. In de jaore 1889 en 1896 woorte aonvraoge door 'nen aontal belange-gróppe ingedeend veur dee stoom-tramverbinding.  't Waor 't semi- euverheidsbedrief  “de Limburgsche Tramweg Maatschappij”, LTM, dee in 1919 de exploitatie kreeg vaan dee lijn. Evels in 1912 kraog de Duitse Allgemeine Elektricitäts-Gesellschaft (AEG) al 'n consessie veur de aonlègk vaan 'n elektrische tramverbinding, meh doordat d'n ierste wereld-oorlog in 1914 oetbraok, woort dee consessie weer ingetrokke. Nao 1918 had AEG zien belangstelling veur dee trein-Tram verbinding verlore. In 1919 woort op groond vaan 'n rapport door 'n advies-commissie vaan 't Riek, weer beslote um tot 'nen aonlègk vaan 'n Stoom-Tram verbinding, boevaan de exploitatie woort opgedrage aon de Limburgse Tramweg-Maatschappij, kort genump de " L.T.M. ". In 1921 woort begós mèt de ierste aonlègk vaan 't trajek, Wijlre via Gullepe nao Vaols, en aon 't eind vaan dat jaor woort begós mèt de aonsletende lijn vaan Mestreech nao Gullepe. De aonlègk-koste waore veur deen tied hoeg en wel vaan oongeveer 5 Miljoen gölde. Dat kaom ouch umtot me bij Gullepe 'n dal-viaduct mós bouwe, en de aonsjaf vaan zwoer tram-mattriaol. De lijn woort in deile geopend, en de opening vaan 't ganse trajek waor op 16 Aprèl 1925. De deens-regeling bestóng oet vijf retour-ritte per daag. Op 't hoegtepunt in de jaore 1933-1935 waore d'r twèlf retour-ritte, meh op 't eind vaan de jaore dertig, waor dat aontal al trök gelaope tot twie ritte per daag. Ouch 't geujere vervoer veel tege. De oerzaak veur die tegevallende rizzeltaote waor de economische crisis vaan de jaore dertig. Ouch waore de vrachwagel en particulere oto-bös-deenste, de groetste concurrente veur die trein-tram- verbinding. Veur de LTM vörmde 't jaorleks e verluus vaan 500.000 'ne te zwoere belasting. Op 5 Aprèl 1938 kaom daan ouch 'n einde aon de Stoom-Tram verbinding vaan Mestreech nao Aoke. En 't jaor daonao in 1939, woorte al de spoorrails al opgebroke. Oondaanks de groete invessteringe in aonlègk, materieel, en aander veurzeninge, heet de lijn mer zestien jaor gefunktioneerd, boevaan dertien jaor in zien complete vörm.
Lokomotief Antwerpen 1865. Gebouwd in Borsig - Berlijn.
Talud Cadier en Keer.
Statie Vaols 1920.
Kaart route Mestreech - Vaols.
Mestreech - Vaols 1935.
Viaduk Euveren-Reimerstok.
De Garrattlok LTM 51 in Gulpen (foto Jules Alberts, 1925 - op Gulpen-Wittemnet)
De stoom-tramlijn had stopplaotse in: Vaols –         station. Lemiers -     halte/losplaots. Mamelis –   halte Nijswiller – halte Sinselbeek – halte/losplaots. Wittem –     halte. Gulpen –     halte Wijlre –       station. Gulpen –     station. Reijmerstok – halte. Margraten – halte/losplaots. Cadier en Keer - halte. Sint Antoniusbank – Bemelen – halte. Bogman - Hotel in den Hoof – halte. Heer – halte. Mestreech Station.
De LTM góng mèt 't vervoer op dee lijn, weijer mèt bösse, en leet nao d'n oorlog de bösritte laope tot in 't centrum vaan Aoke. De trein-tram-lein begós in Mestreech aon de Heerderweg, en woort later doorgetrokke tot aon 't Station. De lijn leep weijer vaanoet de Heerderweg in 'ne baog euver 't noe Europaplein, nao Hier. Vaanoet Hier góng de lijn langs 't kruuspunt vaan Hier, en langs de rieksweeg riechting Cadier en Keer. De lètste halte in Hier waor oonder aon de Keerderberg bij Bogman, (noe hotel In Den Hoof). Aon de euverkant vaan 't hotel is nog ummertouw e stökske spoordiek te zien. Gèt weijer vaan 't hotel boog de lijn nao links aof, umtot de Keerderberg te stijl waor veur de trein-tram. Dee weeg de Zwarte weg, ouch wel Melgerweeg genump, umtot dee gebruuk woort veur mergel transport, maakde e kleine baog langs Cadier en Keer en Bemelen. Bij 't gehug vaan  Sint Antoniusbank, laog ouch 'n halte. Vaanaof  Sint Antoniusbank góng 't weijer riechting Keunestraot gemeinte Cadier en Keer. Dao laog de halte Cadier en Keer, en maakde e baog tot aon 't brögkske oonder de rieksweeg door. En dat brögkske oonder de rieksweeg besteit nog ummertouw. Nao 't brökske leep de lijn weijer langs de Rieksweeg. Gèt weijer laog de halte Blankenberg, en e paar hoonderd meter weijer de halte Honthem. Vaan hei oet góng 't weijer nao Mergraote, boe ouch e halte waor bij de fruitveiling. Riechting Gulpen boog de lijn bij Ingerberg aof vaan de Rieksweeg, riechting Reijmerstok.
Bij de Dorpstraat in Reijmerstok, ligk nog e tunnelke, boe de trein-tram euver leep. Nao dat tunnelke laog 't Raccordemint Rijmerstok, mèt e halte en 'n kole euverslaag. Bij Margraten waor op de huugde vaan Ter Maar 'ne halte / losplaots. Vaan dao aof  leep de lijn weer langs de Rieksweeg riechting De Hut. Um de liegde vaan Reijmerstok te euverbrögke, deeg me dat door e viaduk te bouwe bij Euveren-Reimerstok. Euver de weeg vaan Reijmerstok-Euveren (Gullepe), woort e viaduk aongelag vaan tien meter hoeg, mèt e talud nao 't viaduct. Bij 't viaduct laog ouch e losplaots boe de trein-tram halteerde. Wijer woort tösse Margraten en dee weeg, 'n ingraoving gemaak vaan 17.25 deep en bovenaon 55 meter breid, um 't steile plateau vaan 't Gulpdal en Margraten te kinne euverbrögke. Gét  weijer bij Euvere maakde me e viaduk vaan 612 meter laank, mèt e huugde vaan 8,5 tot 17 meter, um zoe 't Gulpdal te kinne euverbrögke. 't Viaduk waor gemaak oet 51 brögkdeile die röste op 50 staole pijlers mèt 'ne betonne fundering. 't Gulpdal-viaduk maakde e sterke boch en doorkruusde 't Gulpdal bij Euvere, gelege vlak bij de viskwekerij. Bij 't kruuspunt vaan Wittem waor 'n halte, en bij Sinselbeek waor e halte en 'n losplaots. Via de Rieksweeg en de Oude Baan leep de lijn weijer nao de halte vaan Wahlwiller. Euver 'n talud in 't Selzerbeekdal aon de noordkant vaan de heuvel vaan de Rieksweeg, kaom aon bij halte Mamelis, en halte losplaots Lemiers. Langs de Rieksweeg leep de lijn weer wijer euver de liegde vaan Zieversbeek nao 't station vaan Vaols, tot aon 't pleinsje vaan de Prins Bernardstraot, boe 't station nog ummer steit.
Lok 26.  1924.
LTM  - Lok 26.
Lok 26 woort in 1922 door de firma Hanomag oet Duitsland gelieverd, en deeg iers deens en wel tot 1928 op de trein-tramlijn Roermund- Sittard. Veur de opening vaan ‘nen aontal lijne vaan de LTM woorte bij Hanomag in 1922 vieftien vaan die stoom-lok’s gekoch. ‘t Oontwerp vaan die lok’s waor gebaseerd op de inziechte vaan de Nederlandse ingenieur Verhoop. ‘t Waor veur deen tied sterke en moderne locomotieve, die door ‘nen aontal nui aonpassinge tot ‘nen einvoudige en zuinige lokomotief moos zien. Väöl plezeer heet de LTM neet vaan die lok’s gehad, umtot de aonlègk vaan de Limburgse trein-tram-lijne veurnaomelek waore aongelag, door polletieke euverweginge. ‘t Toen opkaomend oto-verkier deeg ‘t väöl beter. Al in 1938 ree de lètste LTM- stoomtram. ‘t Nog vrij nui matteriaol woort verkoch, aon ‘nen aontal Duitse industrieën veur rangeer wèrkzaomhede. Nao ‘n lange speurtrek langs väöl spoortrek in ‘t Roergebeed, woord Lok 26 in 1972 gevoonde en aongekoch  door ‘t Museumstoomtram. Later woord dee Lok-26 gerestaureerd, en in 2000 tentoengesteld.
Lok 26.  2000.