Peerde Tram
De Peerde-Tram.
Twèlf jaor laank verzörgde in de negentiende iew, twie firma's 't vervoer vaan 't centrum vaan de stad, nao de statie vaan Mestreech.
Vaanaof 5 Juli 1884 waor 't de firma Kerrebusch, "Onafhankelijke Omnibus Onderneming", mèt 'ne partekelere Peerde-Omnibus dee dat
vervoer verzörgde. Mestreech waor verras, meh 't ierste openbaar vervoer in de stad waor toen e fijt.
De Mestreechse Omnibös Maotsjappij, de M.O.M, waor de twiede oondernumming dee 't vervoer in de stad góng oondernumme. De M.O.M
vertrok s'mörreges um haaf zeve, de mèt twie peerde bespanne rijtuig–bös, vaanaof de Boschstraot nao de Stasie. Um tien veur zeve kaomde
me aon bij de Stasie, zoetot me e verbinding had mèt de trein vaan 7,00 oor en mèt de aonkaomende trein vaan 6,55 oor. De route dee de
M.O.M naom waor ; Boschstraot, Mèrret, Groete Grach, Helmstraot, Vriethof, Groete Staat, Kleine Staat, Mestreechter Brögkstraot, Aw
Brögk,Wieker Brögkstraot, Stationstraot, Rieksweeg en de Stasie, totaal 2 kilometer. De M.O.M had veer wagele en ach peerd. Kerbusch evels
had meh eine tram-wagel en twie peerd. Heer rijde de route; Breusselsestraot, Vriethof, St.Jaocobstraot, Witmakersstraot, Cortenstraot, Sle
Vrouwe plein, Wolfstraot, Mestreechter Brögkstraot, Stasie. In 1888 stoonte de Omnibösse en de peerde vaan de M.O.M, gestald in de Remise
gelege op de Boschstraot. Veertien kier per daag woort de route Boschstraot – Stasie aofgelach, tösse 's mörreges zes en s' aovends tien oor.
Ederen daag maakde gemiddeld 170 lui gebruuk vaan de Omnibös, wat zoegèt vaan zès persoene per rit beteikende. E ritsje mèt de Omnibös
maakde me neet veur 't plezeer, umtot de Omnibös väöl kabaal maakde same mèt 't gekletter vaan de peerdehove. Me numde de Omnibös
daan ouch wel de Rammelebös !! Ouch waor d'r gein vering in de bös, zoetot de lui flink door elkaar woorte gerammeld ! In 1885 bódste 'n
Omnibös tege 'ne trein, bij den' euverweeg in 't verlengde vaan de Stationstraot-Rieksweeg. De Mestreechter Omnibös-Maotsjappij heet mer
eine kier tösse 1884 en 1885 divident aon zien aondeilhawwers kinne oetkiere. “nen Aontal jaore späölde me geliek, meh in de jaore 1890 tot
1892 woort flink verluus geleie. In 1893 klopde me aon bij de gemeinte, um 800 gölde subsidie aon te vraoge, um zoe de sjölde te kinne
betaole.Ouch de zoegenaamde "Onafhankelijke Omnibus Onderneming" vaan stalhouwer Kerbusch, dee al jaore dapper neve de Mestreechse
Omnibus had bestoon, wèlde natuurlijk neet achterblieve en vroog eveneins subsidie aon.
De Gaastram.
Oonderwijl de Omnibösse nog door de straote vaan Mestreech rijde, waor de Gemeinte bezeg mèt de inveuring vaan e verveurmiddel op rails. In
1896 besloot de Gemeinte tot 't aonlègke vaan 'n Gaas-Tram lijn. Op 22 Aprèl 1896 maakde de Mestreechter Gaas-Tram haor ierste rit vaan de
Stasie, euver de brögk riechting Vriethof. De tram had veertien zitplaotse, en zeve staon-plaotse. E groet suksès waor de tram neet. De maximale
snelheid waor neet hoeger daan 12 kilometer per oor. Aon 't begin vaan de Aw brögk mooste de passazjeers oetstappe, umtot de Gaastram aanders
neet de berg vaan de brögk opkós. Mie daan zès jaor, vaan 1896 tot 1902 ree dee Gaastram door de straote vaan Mestreech. In 't begin had me 532
passazjeers per daag, meh dat aontal leep in 1901 trök tot hoonderd maan per daag. De rijtuige waore zoe slech, vaan 't sjöddele en de sjókke op
de rails, tot zie bekaans oetein trilde. Ouch had me las vaan de smeer-olie-loch. De remise vaan de trams waore gelege aon 't Lindekruus.
De Peerdetram - Elektrische Bös.
De Peerdetram op rails, volgde de Gaastram op in 't jaor 1903, en had 't veurdeil vaan de aw Omnibösse tot zie gebruuk kóste make
vaan de bestaonde Tramrails. 't Tracé woort ingekroompe tot oongeveer oonder-haaf kilometer, vaan de Boschstraot tot aon de Stasie,
zjus wie de Omniebös dat had. Bij d'n urinoir aon 't Cörversplein stóng e twiede peerd gestald, um de tram euver de brögk te trèkke. e'
Ritsje kosde in deen tied vief cent. Wie in 1914 de Maosbrögk woort aofgeslote, umtot de sjending vaan neutralieteit dreigde door de
Duitsers, kós gein peerde-tram mie euver de brögk en góng de Peerde-Tram in Mestreech dat jaor geroesjloos ten einde. De rails woorte
in 1918 opgebroke. In 1919 volgde de Elektrische bös in Mestreech de Peerdetram op. De elektrische bös, mèt ben vaan massief rubber,
ree in de jaore 1920-1921 door de straote vaan Mestreech. De bös had accu-mulatore, mèt evels e beperkde riekweite en geringe
cappiciteit. De bös kós oonder aandere neet de aw brök op of aof rije, en verdween daan ouch weer nao e paar jaor.
Renault bös mèt vol-rubber profielbèn.
1920.
Ierste peerdetram Mestreech op de lijn Station-Vriethof-Boschstraot.Veur de aw Servaosbrögk woort bij de
Rechtstraot ’n twiede peerd ingespanne, dat op ‘t Cörversplein op stal stoond.
Op de hook vaan ‘t Vriethof en de Groete Staat stòng de Omnibus Maestrichtois klaor veur de passagiers. De peerde-omnibös dee neet op rails leep, heet in de jaore
1884-1896 deens gedoon.’n Suksès is dat noets gewees. De omnibös stoond bekind es ‘n rammelkas, boein de reizigers doorein woorte gerammeld. Dat kaom door de
massieve raajer en ‘t had gein vering.
Peerde omnibös vaan de Mestreechse Omnibös Maotsjappij
veur ‘t febrik vaan
Beijnes oet Haarlem.
1886.
Peerde Kótsjeers L.J.Kerbusch en
J.Kempeners.
1905.
‘t Gemeentelijk Autobussen Bedrijf (GAB) woort op 26 mei 1919 opgeriech. Daomèt is dees ondernumming ‘t ajdste openbaar-vervoerbedrief vaan Nederland. Dit onderdeil vaan de
Gemeentebedrijve Maastricht, naom vaanaof 1920 de exploitatie op ziech vaan de ierste stadsböslijn, es opvolger vaan de peerde-omnibus, de gaastram en de peerdentram, die Mestreech tot
1896, 1902 en 1914 hadde bedeend.
Elektrische en Bezien Bösse.
De ierste wagele waore drei elektrische bösse, boebij ‘t vermoge woort gelieverd door accu’s. Die waore evels bepaold neet bedriefszeker en de elektrische bös waor in Mestreech daan ouch
gein suksès. In 1921 volgde de ierste vijf benzinebösse (vaan’t merk Renault) en dees bevele wel. Vaan daan aof oontwikkelde de gemeintelijk stadsbösdeenst ziech laankzaom tot’n suksès-vol en
populair bedrief, mèt’n ummertouw oetgebreider nèt vaan stadslijne, dat ouch oetläöpers nao umligkende plaotse es Borgharen, Itteren en Amby. Me had zellevers internationale lijne nao
Vroenhove en Tournebride in Belsj.
Ierste benzien bös
Gemeentelijk Autobussen Bedrijf.
1921.
Statie 1926.