Hedrik van Veldeke is geine gebore Mestreechteneer, meh heer is zier zeker vaan groete beteikenis en invlood gewees veur ’t Maosland en in ’t bezunder veur Mestreech. Heer is al-evels gebore örreges in de buurt vaan Mestreech, in ’t Veld(eke) e gehuch vaan Spalbeek, dat behuurde bij de stad Hasselt. Hendrik van Veldeke is umtrint ’t jaor 1128 gebore en gestorreve in ’t jaor 1184. Heer waor d’n ierste diechter dee neet in ’t Latien meh in ’t Maoslands (‘ne volkstaol) diechde. Heer is veural bekind gewore door e groet gediech dat heer maakde euver ’t leve vaan Sint Servaos. Meh heer sjreef ouch väöl leefdes-gediechte en minne lederen in zien moojertaol. Mestreech waor veur häöm ‘ne stad boe heer gere verbleef en dat bliek oonder aandere euver e gediech, dat heer euver Mestreech sjreef. Al-evels behuurde Hendrik van Veldeke tot e geslach vaan “Ministeriale “, dat zien oonvrije Edele vaan ‘ne liegere stand. ’t Bestoon vaan zoe’n geslach, weurt in ‘nen oorkonde vaan oet de dertiende iew vermeld. Hendrik van Veldeke had ‘n gooi opleiding gehad, wat bliek oonder aandere oet tot heer ‘t latien good beheersde, en heer kós de klassieke sjrievers wie bliekes oet zien Eneasroman. Heer waor good op de huugde vaan de hoofse cultuur vaanoet zien tied, getuige zien Minneledere. En me kin dat ouch merke aon zien gesjrifte, tot heer ‘ne algemeine culturele oontwikkeling had. Me kin daan dr’ vaan oetgoon tot heer aofkomsteg waor oet  sociaole en culturele hoege kringe, boe-in heer ouch in verkierde, neet allein in zien geboorte streek, meh ouch bij zien adeleke en keunikleke gashiere en vrouwe in ‘t Duitse riek, zoewie de Landgravin Margaretha van Thüringen. Tot zien werk bezunder woort gewardeerd bliek wel oet ‘t feit, tot vaan zien Eneasroman leefs in veertien handsjrifte bewaord zien gebleve. ‘t Belang vaan Hendrik van Veldeke is neet allein gelege aon d’n inhaajd vaan zien werke, meh mesjien veural ouch umtot heer sjreef in de volkstaol, en neet allein Neder-Duits, meh ouch in Hoegduits. Heer weurt daan ouch gezeen es de groondlègker vaan ‘t Nederlandse en es vaan de Duitse letterkunde. Tot Hendrik van Veldeke ‘ne maan vaan Europees formaat is gewore en in de literatuur gesjiedenis ‘ne belaanklieke plaots heet ingenome, is netuurlek te daanke aon zien persoenleke gaof. Meh dee gaof zouw neet tot oontwikkeling zien gekaome es heer neet waor opgeleid in de rieke cultuur vaan ‘t Maasdal, en ‘ne relatie had mèt de erfenis vaan de renaissance vaan de twèlfde iew, de Orttoonse Renaissance, en de Karolingische Renaissance. Hendrik van Veldeke heet väöl euver ’t leve vaan Sint Servaos gesjreve, woersjeinelek in opdrach vaan de köster, Hr.Hessel, vaan ’t Sint Servaos kapittel en vaan Agnes van Metz, Gravin van Loon. ’t Werrek euver Sint Servaos besteit oet twie deile, boevaan ’t ierste ‘ne levens- besjreiving (Vita) vaan Servaos is. Sint Servaos waor ‘nen Armeen dee nao Lotharinge trok en in Toongere Bisshop woort. Meh de zóndige lui (de Hunne) oet Toongere, kierde ziech tege häöm, en dat waor de reije tot heer nao Mestreech kaom. E paar weke nao zien aonkoms in Mestreech is Sint Servaos op 13 Mei 384 gestorreve.                

Triecht   In eynen dall scoen ende liecht,  Effen ende wael ghedaen Daer twee water tsamen gaen.  Eyn groot ende eyn cleyne,  Claer,schoen en de reyne.  Dats die Jeker ende die Mase,  Beide te korne ende te grase  Es die stadt wale gheleghen  Ende te schepen in voele weghen,  In visschen ende in ghewilden  Ende in goeden ghevylden  Der bester coren eerden  Die ye mochte ghewerden.  Des steyt die stat te maten  Aen eynre ghemeynre straten  Van Inghelant in Ongheren  Voer Colne ende voer Tongheren  Ende alsoe dies ghelijck  Van Sassen in Vrancrijk  Ende mit scepe die des pleghen  Te Denemerken ende te Norweghen.  Die weghe versamenen sich all dae.  Des is die stadt daer nae  Gheheiten Traiectum.

Sint Servaos is de Stads-Patroen Heilige vaan Mestreech.’t Twiede deil vaan dat werrek heet Veldeke tösse 1174 en 1185  gesjreve, en góng euver de woondere dee Sint Servaos nao ziene doed verriech zouw höbbe. Veldekes groetste werk waor de “Eneas-Roman”, dee heer baseerde op ‘nen aw Franse roman d’ Enecas en trök geit op Vergilius Aeneis.( ‘ne groete heldendicht boe-in de groetheid vaan Rome, en vaan Rome’s oersprunk en verleie weurt bezonge). ’t Groetste deil sjreef Hendrik van Vekdeke naoventrint in 1175, bliekens den‘epiloog vaan den’ Eneasroman. Heer leet veur ‘t veer-vijfde voltoeide manuscript leze, aon de Gravin vaan Kleef die ’t weer aon ein vaan häör hofdames touw vertrouwde. Meh ’t werk woort gestole en Veldeke kraog ’t werk pas weer trök in 1184, naomelek vaan ‘ne Paltsgraof, Herman van Thüringen. Dee gaof häöm ouch den ‘opdrach um ’t werk weijer aof te make. Wee ’t gestole had waor oondudelek, meh me dink tot ’t broor vaan Herman van Thüringe, Hendrik Raspe, d’n deef waor. D’n ierste roman vaan Hendrik van Veldeke gesjreve in ‘ne Germaonse taol waor “ Eneas”. In dee roman besjreef heer de leefde, de deugden, en de sjoenigheid aon ’t hof vaan oonder aandere, de Paltsgraof Herman van Thüringe. Oondaanks de tragische gebäörtenisse in ’t verhaol, sjreef heer ‘t op ‘ne positieve toen. Aon ’t eind vaan de roman sjrijf heer euver de broelof vaan Eneas en Lavinia, boein ‘nen optimistisch mins en wereld-beeld weurt weergegeve, vörmd de apotheose vaan de roman.Vaan Hendrik van Veldeke zien ouch ‘nen aontal vaan 30 minnestrele ledere bewaord gebleve. Heer behuurde daomèt tot ‘den ierste generatie vaan Minnezèngers dee de Romaanse hoofse minnepoëzie in ‘ne Germaonse taol gebruukde. Es me häöm vergeliek mèt aandere minnezèngers oet ziene tied, veel Veldeke op mèt grèpkes en zelfspot. Heer späölde ouch gere in zien ledere mèt rijm en klaank. Zoewel in Mestreech en in Hasselt steit ‘n standbeeld vaan d’n diechter. Ouch heet me in versjellende stei, straote, pleine, sjaole en vereiniginge nao häöm vernump. De Provinciaole vereiniging Veldeke Krink Limburg heet tot doel: ’t behaajd en beordere vaan de Limburgse taol. De groetste sociologe zien ’t d’r euver eins, tot ’n taol de bepaolende bindings-factor is vaan ’n cultuur of sameleving. Es me dat trök vertaold nao de Mestreechse situatie, kin me ’t daomèt haos neet ooneins zien. ’t Spreke vaan de Mestreechtertaol is dinkelek de groetste reie tot väöl Mestreechtenere ’t geveul höbbe Mestreechteneer te zien. Me steit dao allein neet edere daag bei stèl.

Hendrik van Veldeke   (Große Heidelberger Liederhandschrift)

Gedinkstein bij de Veldekemeule in Spalbeek (Hasselt)

Oonthölling vaan ‘t beeld troubadour, Henric van Veldeke op ‘t nao häöm genumde plein bij de  Sint-Servaoskerk. 10 september 1934.

Hendrik van Veldeke.

Hendrik van Veldeke. Hasselt.

D’n ierste pagina vaan Veldeke's Minneledere in ‘t Manesse-handsjrif, begin 14e ieuw.