Home Historie Artieste Bestuurders Febrikke Gouverneurs Kemedie Meziek Vollekstiepe De Werreke
Harie Loontjens
Harie, Arthur, Marie Loontjens is gebore in ’t jaor 1902 en gestorreve in 1986 te Mestreech. Heer waor ‘ne zoon vaan Sander Loontjens (1879-1974) en Elise Hermans.   Veur ’t gemaak höbbe v’r  zien geboorte en euverlije touwgeveug, umtot miejer Harie Loontjens bekind zien gewees in deen tied in Mestreech. Zoe   verwisselde me in die jaore dèks de twie neve, Harie & Harie Loontjens, boe zie daan, dèks ‘t groetste plezeer in hadde !!
Harie Loontjens waor vaan beroop lieraar in ’t Nijverheids oonderwies. ’t Nijverheids oonderwies waor geriech op alle vörme vaan oonderwies, zoe wie den’ industrie en zien berope. Zoe waor Harie tösse de jaore 1922 en 1947 lieraar in Roermund en Eindhove. Vaanaof ’t jaor 1949 tot 1967 waor heer es lieraar verboonde aon de mijnsjaol vaan de “Staatsmijne” in Heerle. Veur de Staotsmijne verzörgde heer op die sjaole, veurliechtings oonderwies euver, en vaan de mijne. Heer vertèlde aon de lierlinge euver ’t beroop vaan mijnwèrker. Wie de mónnike vaan Rolduc in ’t jaor 1113 de steinkool hadde oontdèk, en euver ’t nao bove hole vaan die steinkool. En tot d’r versjèl is in kole en kole. Mèt aander wäörd, tot me die kole kint oondersjeie in magerkool, en vetkool. Harie Loontjens waor lieraar meh had daoneve bezunder väöl belangstèlling veur de Limburgse dialekte. In ’t awwerlek hoes woort de Mestreechter taol hoeg in iere gehawwe. Mèt en mèt begós heer mèt 't publiceerde vaan ‘nen aontal wèrke, gesjreve in ’t Limburgs dialek, die d’n aondag trokke.                     
Meh ouch gèt later, wie heer oet Mestreech vertrok nao Eindhove, Remunj en Heerle, en dao kaom te woene, bleef heer tekse in ’t dialek sjrieve. Vaan zien hand versjijnde ouch ‘ne groet aontal bijdrage en beuk in ’t Mestreechter dialek. In ’t jaor 1947 woort Harie Loontjens lid vaan de " Maotsjappij der Nederlandse Letterkunde" oet Leide. Daoveur, waor heer al in ’t jaor 1933 lid gewore vaan ’t Veldeke Mestreech, boe heer Secretaris Penningmeister woort. ’t Veldeke had in deen tied 287 leie meh nao 25 jaor waor dat aontal al gegreujd tot 2296 leie. ’t Veldeke woort in ’t jaor 1926 opgeriech veur de instandhajding en besjerming vaan de Mestreechter en Limburgse taol, en besteit op ’t momint noe oet twelf kringe. Veldeke beteikend lètterlek ; Voor. Elk. Limburgs. Dialekt. Een. Krachtige. Eenheid. Dr.Joseph Endepols waor ein vaan de opriechters vaan ’t Veldeke. Wat Harie Loontjens veur ‘t Limburgs in ’t algemein en de Mestreechter taol heet beteikend, kump ’t bèste tot uting in de touwsprake vaan väöraonstaonde letterkundige oet deen tied, die häöm ierde en prijzde euver zien wèrk. Harie Loontjens heet ‘ne groet aontal beuk en wèreke oetgebrach, en ‘nen aontal weure hei geneump. In ’t jaor 1939 brach heer oet, “ Wat Limburg heet en welt behawwe”. E proza werk dat woort opgeveurd door zes persoene, boevaan  vijf persoene aofwisselend d'n teks veurdroge, en eine de apaarte gediechskes dikklameerde. In ’t jaor1941 brach heer oet “Kribbelkes”. Gediechskes in ’t Mestreechs euver ’t daogeleks leve, gebruuke, sezoene heilege, kèrk, gelouf en ambachte. Drei jaor later in 1944 brach heer ’t beukske oet vaan “ Vief Keersvertèllinge ”, nen’ aontal vaan vief Keersverhaole euver “Keersemes” in Mestreech. In ’t jaor 1946   brach Harie Loontjens weer e Proza wèrk oet, naomelek  “Spiegel vaan Zaoligheid vaan ederein”. ’t Book geit euver wie eederein dee weurd opgerope, um aon God rekensjap te geve.
In dat zelfde jaor woort ’t book " Wieker luij " oetgebrach. E book dat bij menneg Mestreechteneer op de bookeplaank steit. ’t Book geit euver vertèlsels oet ’t leve vaan 'n Mestreechterneer. Harie Loontjens vertaolde in 1970 de kemikke opera Julius Caesar in us Mestreechter taol. De kemikke opera, gesjreve door ‘nen oonbekinde ziemaan, woort veur ’t iers op 7 Jannewarie 1906 gespäöld in de Bonbonnière vaan Mestreech, door de manne-zangvereiniging    “De Lauwerskrans”. De pa vaan Harie Loontjens, Sander Loontjens, gebore op 26-02-1879 en gestorreve op 09-02-1974, späölde ouch in ’t stök mèt. Sander Loontjens waor ouch later 'ne regiseur bij ein vaan den’ ierste oetveuringe vaan Trijn de Begijn, e kemikke opera vaan Fonds Olterdissen. ’t Is daorum ouch neet zoe verwoonderlek tot Harie Loontjens later op ’t gedach kaom um die kemikke opera vaan Julius Caesar in ’t Mestreechs te goon vertaole. In 1970 woort ’t stök vaan ’n Romijse keizer, in ’t Mestreechs vertaold, op ‘n gèt ammezante meneer door Harie. Heer zeukde ouch gèt leuke wijskes daobij, zoetot me e levendeg en ammezante veurstèlling kraog. ’t Woort e groet suksès en de veurstèllinge waore aovend aon aovend oetverkoch. Zès jaor later in 1976 maakde en vertaolde heer ‘ne twiede kemikke opera, naomelek Fäös en Greetsje. 't Kemedie stök is gebaseerd op 't wèrk vaan Johann Wolfgang Goethe. Fäös geit e weddensjap aon mèt den duvel, en Greetsje waor in 't stök ziene deensmaogd, die ter doed waor veroordeild umtot zie häör baby zouw höbbe vermaord. In Heerle woort in op 10 November 1967 ’t Heerlens Streektheater opgeriech en ’t waor Harie Loontjens dee ’t gedach had um in Heerle die kemedie gróp op te riechte. ’t Heerlens Streektheater   maakde en speulde ‘ne groet aontal kemedie stökke in 't Limburgs dialek en had in die jaore väöl suksès mèt zien oetveuringe. In 1975 veurde me e kemedie stök op, vaan e klassiek Heerlens verhaol, D’r Kuëb va Heële, gesjreve door M.Kessels. Jan Stollmann had ‘nen aontal leedsjes daobij gemaak. Aovend aon aovend waore die veurstèllinge oetverkoch !!  Wie 't Heerlens Streektheater in 1992 vief en twinteg jaor bestóng, woort de 600.000 ste bezeuker welkom geheite. Oondertösse is de naom veranderd in 't Streek Theater. Venaof 2010 späöld me de kemedie stökke ouch in 't tejater vaan Sittard-Geleen. Veur de gezet “ De Limburger ” sjreef heer jaorelaank verhaolkes vaan en euver Nikkela. Nikkela waor e brokemaan oet Mestreech, dee haaf Mestreechs, haaf hollands spraok. Harie sjreef euver de daogelekse gebäörtenisse vaan dat jungske oet Mestreech. In 1974 brach de Vroom en Dreesmann ’ne langspeulplaat oet, “ De Lètste Kalenderdaog”, mèt ‘ n hamfel winterleedsjes. Harie Loontjens had hei e groet aondeil in ’t make vaan dee plaat, umtot heer zellevers ‘nen aontal Sinterklaos leedsjes en Keersverhaole had gesjreve, en ingesproke. Ouch e Sinterklaosleedsje vaan ziene pa Sander, steit op dee plaat. Op de " B " kant verteld Harie, 'n Mestreechs keersverhaol mèt op d'n achtergroond de klokke vaan de Sint Servaos kèrk. Same mèt de Gheselle van de Sanck en 't Jäögkoer vaan Don Bosco is de plaat opgenome ín de kèrk vaan d'n H. Johannes Bosco in Mestreech. Veur al zien wèrk en verdeenste veur de Mestreechter en Limburgse taol woort Harie Loontjens op ’t gemeintehoes vaan Heerle op 22 Jannewarie 1966, geridderd tot Ridder in de Orde vaan Oranje Nassau.
Annoncering   Julius Caesar.
LP. De Lètste Kalenderdaag (Discofoon)
't Heerlens Streektheater.
Harie,Arthur,Marie Loontjens
Julias Caesar.
Wieker Luij.
‘t Limburgsch Dagblad 22-11-1972.
1902-1986.
1902-1986.