Home Historie Artieste Bestuurders Febrikke Gouverneurs Kemedie Meziek Vollekstiepe De Werreke
 
Febrikke
Lange tied veur Christus, waor in de buurt vaan Mestreech al handel in beveurbeeld vuurstein, die oet de mijne kaome vaan Rijckholt en Sint Geertruid. In de Romeise tied waor in Mestreech, gelege aon de Maos, 'n handelsplaots mèt versjellende hendelere. De Maos en de weeg waore belaankriek veur 't transport vaan de handels-geujere. De weeg vaan Boulogne sur Mer nao Kölle, leep via Mestreech, en waor 'ne hoof verkiers-aojer veur de handel. 'ne Legerplaots wie Trajectum ad Mosam, trokke op kleine sjaol specialiste aon zoewie, pottemennekes, smei, leerluurderije, wagelmekers en mesjiens ouch jeepsbouwers, meh die wèrrekde miejer veur de lokale bewoeners.  't Plaotselek eerdewerk waor keukegereef en gebruuks-geujere. 't Groetste deil vaan in de Mestreechter boojem gevoonde eerdewerk, kaom oet verre streke. 't " Terra Sigillata " waor 'ne lux servies-good dat oet Italië kaom en woort oonder aandere via Boulogne sur Mer aongeveurd. In 't Rijnland produceerde Kölle väöl en sjoen glaas en eerdewerk veur 'den export. In 't jaor 550 had Mestreech 'ne keuninkleke  Frankische muntwerk-plaots. Muntslaag waor 't veurrech vaan 'ne landshier en  deende 't handelsverkier. Mestreech had neet allein 'ne muntslaag, meh ouch 'ne tol-euvergaank euver de Maos. In 779 woort deen euvergaank genump es ein vaan de belaankriekste tolle vaan 't Karolingische riek. De reviertol zouw tot 1796 blieve bestoon es "Kramertol " 'n heffing op alle geujere die in Mestreech woorte gelos. Deginnege dee allein Mestreech passeerde, hoofde neet tol te betaole. In de jaore róntelum 1.100 woorte geujere wie zink, iezer- erts, steinkool, bróns, zaait en zoe miejer, euver de Maos gebrach, nao aander stei of len. Mestreech had in de Middeliewe 'ne bleuende lake-industrie, en 't Mestreechter laken waor bekind in gans Europa, ouch umtot 't goojekaop waor. De lake-wevers woende in de Middeliewe op twie plaotse boete den’ ierste umwalling, naomelek in 't Jeker-keteer en in 't Boschstraot-keteer. Door de ligking bij 'nen euversteek vaan de maos, is de Mestreechter handel nao 't vertrek vaan de Romeine noets gans verlore gegaange. 
In 744 maakde Pepijn van Herstal bekind, 'n wèt dee veur sjreef um in edere stad vaan 't Merovingische riek 'ne verpliechde mèrret te hawwe. Wienie de stad Mestreech perceis mèrret-rechte kraog is neet bekind.  Mèt de koms vaan de Franse in 1794, veranderde d'r väöl mèt de handel in Mestreech. De boere hoofde neet mie " Tienden " te betaole en de nog bestaonde " Hieredeenste" kaome te vervalle. De nuie Franse groondwèt hufde de ambachte op en maakde 't vrijje handels oondernumme meugelek. Door 't wegvalle vaan de tolgrenze opende veur Mestreech 'ne nui handels gebeed, dat ziech oetstrekde vaan de Middelandse zie tot aon de Noordzie. In ‘t begin vaan de 19e iew waor de Nederlandse industrie amper gemechaniseerd. Nederland kós daan ouch neet concureren tege ‘t boeteland. Ouch de handel góng daodoor achteroet. Evels de oetvinding vaan ‘n  industriële stoom-machien waor ‘t begin vaan de Industriële Revolutie. De febrikke kóste noe miejer, gojekouper en sneller producere. In Mestreech waor Petrus Regout dee es ierste zoe ein stoom-machiene deeg aonkoupe. Oonder keuning Willem I woorte alderlei verkierswege verbeterd zoe wie de weeg nao Aoke dee bestraot woort mèt plavejstein, en in 1829 'ne weeg nao Battice en Verviers. De weeg nao Maaseik en Roermund woorte aofgemaak, en in 1827 woort de Zuid-Willems vaart en 't Bassing opegestèld. In de jaore tösse 1815 en 1830 beperkde de Mestreechter industrie ziech groetendeils tot 't verwerreke of bewerreke vaan agrarische produkte oet 'den umgeving.                        
“n Middeliewse merret.
De oondernummers waore in deen tied oonder aandere leerlujers , distillateurs, beerbrouwers, en azien handelere. Veur d'n handel waore 't oongunstige teije bij de aofsjeiding vaan Belzj, en in 1830 waor Mestreech umslote door Belzje soldaote en aofgeslote vaan 't achterland. De grens waor rótelum de stad en veroerzaakde alderlei financieel naodeilige douane ambras, dee 't internationaal handelsverkier belemmerde. In 1836 begós Petrus Regout mèt zien eerdewèrk en glaasfebrik gelege aon de Boschstraot. 't Waor 't begin vaan 'ne plaotseleke groet industrie dee lange tied väöl werk gaof aon doezende wèrklui. Mèt de aonwezigheid vaan 't kort bij gelege Luikse kolebekke, hadde ouch aandere bedrieve hei vaan perfiet. Wie Mestreech in 1887 mie es 30.000 inwoeners had en woort opgenome in 't rijjke vaan Nederlands groetste steij, hadde 18 oondernummers mèt twinteg of miejer wèrknummers in totaal 5.168 wèrklui in deens, boevaan allein al 3.209 wèrkde bij de Firma Regout. 't Inwoeners aontal greujde in 1828 nao 21.233, in 1887 nao 30.000 en in 1919 nao 41.000. En nao de annexatie vaan Sint Pieter en aajt Vroenhove in 1920 tot 54.267 inwoeners. De industrie kós neet genog arbeids plaotse verzörrege en in deen tied waor 'ne werekeloosheid vaan 40% vaan de femilies die op de ein of aandere meneer door 't Börregerlek Ermbestuur woorte oondersteund. De woening ambras woort later door de bouw- vereiniginge serieus opgepak door nui wieke wie Blauw Dörrep te bouwe.
Pepijn de Korte.
Keuning Willem 1
De Sphinx .
Bassin mèt Sphinx  febrikke 1927.
Nieuwe Nederlandsche Spijkerfabriek P & T Regout & J.G. Lambriex. 1834.
Roal Mosa Febrik.
Febrikke